کد مطلب:26603 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:29

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

چرا اسلام بعد از گسترش در جزيرةالعرب , يك دفعه بردگي را لغو نكرد؟

بردگي و برده داري داراي پيشينه و سابقهء تاريخي است . پيشينه اي كه نمي توانست در هنگام ظهوراسلام به يك باره از بين رفته و لغو شود. برده داري آن اندازه ريشه دار بود كه اسلام براي آن خود مرز و قوانين خاصي تعيين كرده بود, اگر چه در كنار آن مبارزه با اصل بردگي راآغاز كرده بود, زيرا آزادي حق هر انساني است . انسان به مقتضاي طبع خود بايد آزاد باشد, زيرا او صاحب اند انديشه و فكر و شعور اوست چنين وجودي نمي تواند به غل درزنجير كشيده شده و به خدمت اربابان درآيد.

و امّا جاي اين سؤال با شماست كه اگر اسلام با برده داري يا بردگي انسان ها موافق نبود, چرا نبايد با اعلان عمومي , حكم لغو بردگي انسان هاي مظلوم را صادر مي كرد؟

جواب را با يك جمله كوتاه مي توان بيان كرد: اسلام برنامهء دقيق و زمان بندي شده اي براي آزادي بردگان داردكه در نتيجه همهء آن ها به تدريج از يوغ اسارت رها شوند, و چون اين مسأله ريشه دار و داراي جايگاه محكم و قبول شده حتي براي بسياري از عقلاي قوم و نيز بزرگان بوده , نمي توانست با يك حكم حكومتي و فراگير به مردم ابلاغ شود, چون در آن صورت مي توانست داراي تبعات بسياري منفي باشد, آن چنان كه در بعضي منابع به علت اين مسئله پرداخته شده است , اگر اسلام طبق يك فرمان عمومي دستور مي داد همهء بزرگان موجود را آزاد كنند, چه بسابيشتر آن ها تلف مي شدند, زيرا گاه نيمي از جامعه را بردگان تشكيل مي دادند. آن ها نه كسب و كار مستقلي داشتند ونه خانه و لانه و وسيله اي براي ادامهء زندگي . اگر در يك روز و يك ساعت معيّن همه آزاد مي شدند, يك جمعيّت عظيم بي كار ظاهر مي گشت كه هم زندگي خودش با خطر مواجه بود و هم ممكن بود نظم جامعه را مختل كند و به هنگامي كه محروميت به او فشار مي آورد, به همه جا حمله ور شود و درگيري و خون ريزي به راه افتد. از اين رو بايدتدريجاً آزاد شوند و جذب جامعه گردند, نه جان خودشان به خطر بيفتد و نه امنيّت جامعه را به خطر اندازند. اسلام درست اين برنامهء حساب شده را تعقيب كرد.()البته اين تحليل پذيرفتني است , چون در جامعه بردگان اقتصاد و(پـاورقي 1- تفسير نمونه , ج 21 ص 416 با تلخيص .

سرمايه مكي كه متعلق به آن ها باشد, وجود نداشت و چنين افرادي كه به زودو جبر زور مداران از موطن خود آواره شدند و از غذاي بخور و نمير بهره مند مي شدند, چگونه مي توانستند بعد از آزادي يك باره بر خود سرو سامان دهند؟آيا وجود اين اندازه انسان بي كار نمي توانست خطر آفرين باشد؟ در هر حال اسلام با ببردگي و برده داري سخت مبارزه مي كرد و اصل حريت و آزادگي از اصول مسلّم دين كامل و پيشرفتهء اسلام بود.